Kısmi emeklilik sistemi, çalışma hayatındaki bireylere emeklilik yaşını beklemeksizin erken bir zamanda emekli olma şansı tanıyor. Bu sistemden faydalanmak isteyenlerin genelde belirli bir çalışma süresini doldurmuş ve yaş koşullarını yerine getirmiş olmaları gerekiyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) meselesinin tartışıldığı dönemlerde kademeli emeklilik koşulları da gündeme gelmiş, bu konuda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz toplumsal beklentilere yönelik açıklamalarda bulunmuştu. İşte erken emeklilik için son gelişmeler...
Kademeli emeklilik sistemine dair beklentiler, çalışma düzenlemelerini kapsayan yasa tasarısının Resmi Gazete'de yayınlanması ile birlikte büyük bir ivme kazandı. Bu düzenleme, sigortalı bireylere, ulaştıkları belli bir prim günü ve yaş şartlarında erken emeklilik fırsatı vererek ön plana çıkıyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, bu konuda son zamanlarda bazı açıklamalar bulunmuştu. İşte erken emeklilik için detaylar...
Fazla çalışma imkanına sahip olmayanlar için kısmi emeklilik, emeklilik hayalini gerçekleştirmenin bir yolu olarak öne çıkıyor. Bu yöntemde sigorta başlangıç tarihine ve bağlı olunan kuruma bağlı olarak belirlenen 10, 12.5 ya da 15 yıl prim ödeme şartları bulunuyor. Ancak bu süreçte yaş faktörüne de dikkat edilmesi gerekiyor.
KISMİ EMEKLİLİKTE 10 YIL PRİMLE EMEKLİLİK ŞARTI NELERDİR?
Kısmi emeklilik, 10 yıl prim ödemesi yapmış olanlara emeklilik kapısını aralayan bir imkan sunuyor. Ancak bu avantajdan faydalanmak için belirli koşullar mevcut. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olmak öncelikli şartlar arasında yer alıyor.
İkinci şart SSK'lı olmak, üçüncü şart ise 3600 prim günü (10 yıl), 15 yılı (bu süre dolmuş) ve kadının 50, kişinin 55 yaşında olması.
Emeklilik aylığı, bu üç şartın tamamlandığı tarihe göre bölünüyor ve emeklilik yaşı doldurulmadan ödenmeye başlanıyor. Bu şekilde, emekli aylığı yaşına göre 3 şart tamamlama süresi 58'e, erkeklerde ise 60'a kadar çıkabiliyor.
10 YIL PRİM GÜNÜ TAMAMLAYANLAR NASIL EMEKLİ MAAŞI ALIYOR?
EYT (Erken Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi, tarım işçileri için mevcut olabilir. Bu imkân, ilk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesinde olan tarım işçileri (2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi), 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün çalıştırılmaması durumunda EYT'den emekli olabiliyorlar.
1984 yılında yapılan bir düzenlemeyle birlikte, tarım sektöründe çalışanların kendi istekleriyle sosyal sigorta kapsamına giriş imkanı tanındı.
Bu kişilerin, 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü doldurduklarında; süreye göre emeklilik hakkı verilir. Yaş gereksinimi 40-54, erkeklerde ise 44-58 aralığında belirlendi.
2008 yılında gerçekleşen düzenleme ile Sosyal güvenlik reformu ile tarım SSK uygulaması sona erdi. Ancak 2008'den önce tarım sigortası olanların bu süre içinde herhangi bir çıkış yapmamaları durumunda, 3600 prim günü, 15 yıllık sigorta süresi ve çalışma şartlarıyla emeklilik hakları devam etti.
EYT düzenlemesi kapsamında, bu kişilerin 10 yıl (3600 prim günü) yaş şartlarını doldurduklarında aranmaksızın emeklilik hakkı tanındı.
12,5 İLA 15 YIL PRİM GÜNÜYLE EMEKLİ OLMAK MÜMKÜN MÜ?
Kısmi emeklilik hakkından faydalanmak isteyen SSK'lılar için kayıtlı koşullar, sigortalı olunan dönem ve işe giriş tarihine göre değişkenlik göstermektedir.
Öncelikle 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan SSK çalışanları için emeklilik için gereken prim gün sayısı 4500'dir, yani bu kişiler 12,5 yıl boyunca prim ödemelidir.
Bununla birlikte, en az 25 yıl kalıcı sigortalı olmak ve kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaşını doldurmak da bu sürecin bir parçasıdır.
Öte yandan, 1 Mayıs 2008 tarihi sonrasında sigortalı olanlar için prim gün şartları daha yüksektir. Bu dönemdeki giriş şekline göre sunulan en düşük prim şartı 4600 gün olup, her yıl için 100 gün artarak 5400 güne kadar korunur.
Örneğin, işe giriş tarihi 1 Mayıs ile 31 Aralık 2008 arasında olanlar en az 4600 gün prim ödemeliyken, 2009'da işe girenler 4700 gün, 2016 ve sonrasında işe girenler ise 5400 gününü tamamlamalıdır. Bu durumdaki sigortalılar için 25 yıllık sigortalılık süresi şartı bulunmamakla birlikte, yaş şartı daha da süreklilik göstermektedir.
Bu kapasitedeki sistemler, kısmi emeklilik gücünü kullanmak isteyen işe giriş yapmaya ve prim gün boyunca büyümeye göre farklılığa göre arz etmektedir.
BAĞKURLULAR İÇİN KAÇ GÜN PRİM LAZIM?
Kısmi emeklilik için Bağ-Kur'lular arasında kayıtlı koşullar, sigortalı olunan dönem ve işe giriş tarihine göre değişiklik görülmektedir. Başlangıçta giriş sürecinin 5400 gün prim ödeme koşulları mevcuttur. Ancak, yaş şartı ise başlangıç dönemine göre farklılık göstermektedir.
8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olanlarda, kadınlar için yaş şartı 56'ya, erkekler için ise 58'e kadar yükselmektedir. 9 Eylül 1999 - 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlarda ise 5400 gün prim ödeme şartına ek olarak, kadınlar için 60, erkekler için 62 yaş üstü emekli olma şartları bulunmaktadır.
Son olarak, 30 Nisan 2008 tarihinde işe alındıktan sonra 5400 günlük prim ödeme şartı 31 Aralık 2035'e kadar kadınlardan 61, erkeklerde ise 63 yaşında emekli edilmektedir.
